Chiều 11/12, bắt đầu phiên họp thứ 19 kéo dài đến hết ngày 14/12, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về báo cáo giám sát việc ban hành nghị quyết và hoạt động của hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.
Báo cáo giám sát cho biết đến nay, số lượng đại biểu hội đồng nhân dân cấp tỉnh là 3903 người, trong đó có 637 đại biểu hoạt động chuyên trách (chiếm 16,32%). Địa phương có tỷ lệ đại biểu hoạt động chuyên trách cao nhất là Đà Nẵng (26,53%), thấp nhất là An Giang (9,6%).
Hiệu quả và thực quyền hơn
Đoàn giám sát đánh giá: những điểm mới được quy định trong luật về tổ chức, bộ máy và hoạt động của hội đồng nhân dân đã đáp ứng được phần lớn những yêu cầu trong việc nâng cao vị thế và vai trò của hội đồng nhân dân trong hệ thống chính trị ở địa phương. Bước đầu các quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương và các luật có liên quan đã đi vào thực tiễn hoạt động của hội đồng nhân dân. Hội đồng nhân dân các tỉnh, thành phố cũng được đánh giá là đã chủ động, sáng tạo, tích cực triển khai thực hiện các nhiệm vụ quyền hạn theo luật định... qua đó, khẳng định được vị trí, vai trò là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, hoạt động hiệu quả, hiệu lực và thực quyền hơn.
Tuy vậy, báo cáo giám sát cũng chỉ ra không ít hạn chế. Như việc ban hành nghị quyết chưa đảm bảo chặt chẽ theo trình tự luật định. Hoạt động giám sát, theo dõi, đôn đốc thực hiện kết luận giám sát chưa được thực hiện thường xuyên. Hoạt động tiếp xúc cử tri theo chuyên đề còn ít, thành phần tham gia chủ yếu là cán bộ xã, thôn, bản, khu phố. Việc tiếp công dân, đôn đốc, giải quyết các đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân vẫn chủ yếu do đại biểu chuyên trách thực hiện; một số đại biểu hoạt động không chuyên trách chưa làm tốt vai trò của người đại biểu...
Đặc biệt lo ngại về hạn chế đầu tiên, Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Văn Giàu nhấn mạnh: "cơ quan khác còn có thể châm chước, còn nơi ban hành quy định ở địa phương mà ban hành nghị quyết không chặt chẽ theo trình tự luật định thì nguy. Văn bản quy phạm pháp luật có sai sót thì gây ra hậu quả vô cùng lớn".
Ngoài ra, ông Nguyễn Văn Giàu còn lo ngại về bố trí cán bộ. "Vai trò cơ quan dân cử càng ngày càng nặng nề hơn mà bố trí thế này là không phù hợp, như có đến 4 đồng chí phó chủ tịch hội đồng nhân dân cấp tỉnh không phải cấp ủy. Giả sử có rủi ro gì đó thì hậu quả rất nghiêm trọng, mà nó bắt nguồn từ công tác cán bộ", ông Giàu phát biểu.
Chia sẻ lo ngại này, Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga nói: "nhìn lại cơ cấu lãnh đạo hội đồng nhân dân tỉnh thì thấy có 7chủ tịch chỉ là thường vụ thành uỷ, tỉnh uỷ, chứ không phải phó bí thư hoặc bí thư. Ban Pháp chế hội đồng nhân dân nằm trong tình trạng nếu trưởng ban là ủy viên thường vụ hoặc tỉnh uỷ viên thì không phải là chuyên trách, còn nếu chuyên trách thì lại không phải thường vụ, thậm chí không nằm trong cấp uỷ.
"Như thế rất khó hoạt động, trong khi những vị trí này cần có tiếng nói mạnh mẽ. Trình độ của các đồng chí Trưởng Ban pháp chế thế nào để đảm bảo đủ năng lực giám sát hoạt động điều tra truy tố xét xử", bà Nga băn khoăn.
Bố trí cán bộ chưa đạt yêu cầu
Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng – An ninh Võ Trọng Việt nêu quan điểm: không phải vì vị trí, vai trò của hội đồng nhân dân thấp mà tại vì ta bố trí cán bộ không đạt yêu cầu. Theo ông Việt, đừng nặng nề cơ cấu chủ tịch hội đồng nhân dân không phải là ông bí thư mà là phó bí thư hay thậm chí là ông thường vụ.
"Tôi đã từng chứng kiến một ông thường vụ làm chủ tịch hội đồng nhân dân mà rất tốt, vì ông bí thư, chủ tịch đặt lợi ích của dân lên trên. Ngược lại có những nơi bí thư làm chủ tịch hội đồng nhân dân chưa chắc đã tốt. Cán bộ nào phong trào ấy, cán bộ nào đặt lợi ích chung lên trên hết thì hiệu quả", ông Việt bình luận.
Ông Việt cũng nêu 2 áp lực cho việc nâng cao hoạt động giám sát cũng như hoạt động của chính quyền. Thứ nhất là Đảng đã có những văn bản, chủ trương thức tỉnh, răn đe đội ngũ cán bộ, vì một số tỉnh thành vẫn còn có những ông "làm vương, làm tướng".
Tôi thấy thấm thía việc một số cán bộ địa phương bị kỷ luật vừa qua. Rất đau lòng là nhiều nơi để cán bộ sai phạm như thế mà hội đồng nhân dân – cơ quan giám sát, không biết, để việc bung bét ra, mất, hỏng cán bộ", ông Võ Trọng Việt phát biểu.
Điểm cản trở lớn với hoạt động giám sát của cơ quan dân cử tại địa phương, vẫn theo ông Việt là tính nể nang trong hội đồng nhân dân vẫn còn rất lớn vì trong phạm vi một huyện, tỉnh, hầu hết những người trong hội đồng đều quen thuộc nhau, khó dám "làm tới".
Nhấn mạnh đến việc lấy ý kiến nhân dân, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh đề cập đến một vấn đề rất nóng là BOT Cai Lậy. Ông Thanh cho rằng "nếu đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh, hội đồng nhân dân tỉnh lấy ý kiến nhân dân một cách đầy đủ thì BOT Cai Lậy không phức tạp như thời gian vừa qua".
Liên quan đến những vấn đề được đặt ra tại phiên thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cũng đồng tình, nếu bố trí nhân sự không phải phó bí thư hay bí thư tỉnh ủy là chủ tịch hội đồng nhân dân thì đúng là yếu thế hơn.
Chủ tịch phân vân: "có điều ta chưa nói ra được, là nhận thức về vị trí, vai trò của cơ quan dân cử đã đúng chưa, có phần nào xem nhẹ không? Ở địa phương nhận thức còn xem nhẹ thì báo cáo giám sát cũng phải có thái độ. Việc bố trí cán bộ hay một số phát ngôn của cán bộ địa phương đã có thái độ xem nhẹ".
Post a Comment